Lekcja 3: Operatory

Operatory w JavaScript to specjalne symbole lub słowa kluczowe, które wykonują operacje na wartościach (operandach). W tej lekcji przyjrzymy się różnym typom operatorów dostępnych w JavaScript.

Operatory arytmetyczne

Służą do wykonywania podstawowych operacji matematycznych.

• + (Dodawanie)
• - (Odejmowanie)
• * (Mnożenie)
• / (Dzielenie)
• % (Modulo - reszta z dzielenia)
• ** (Potęgowanie - ES6)
• ++ (Inkrementacja - zwiększenie o 1)
• -- (Dekrementacja - zmniejszenie o 1)

let a = 10;
let b = 3;

console.log(a + b);   // 13
console.log(a - b);   // 7
console.log(a * b);   // 30
console.log(a / b);   // 3.333...
console.log(a % b);   // 1 (reszta z 10 / 3)
console.log(a ** b);  // 1000 (10 do potęgi 3)

let c = 5;
c++; // c staje się 6 (post-inkrementacja)
console.log(c); // 6

let d = 8;
--d; // d staje się 7 (pre-dekrementacja)
console.log(d); // 7

Uwaga: Operator + służy również do konkatenacji (łączenia) stringów.

let tekst1 = "Witaj, ";
let tekst2 = "świecie!";
console.log(tekst1 + tekst2); // "Witaj, świecie!"

console.log("Liczba: " + 5); // "Liczba: 5" (liczba jest konwertowana na string)

Operatory przypisania

Służą do przypisywania wartości do zmiennych.

• = (Przypisanie)
• += (Dodaj i przypisz)
• -= (Odejmij i przypisz)
• *= (Pomnóż i przypisz)
• /= (Podziel i przypisz)
• %= (Modulo i przypisz)
• **= (Potęguj i przypisz)

let x = 10;

x += 5; // x = x + 5;  (x staje się 15)
x -= 3; // x = x - 3;  (x staje się 12)
x *= 2; // x = x * 2;  (x staje się 24)
x /= 4; // x = x / 4;  (x staje się 6)
x %= 5; // x = x % 5;  (x staje się 1)
x **= 3; // x = x ** 3; (x staje się 1)

console.log(x); // 1

Operatory porównania

Służą do porównywania dwóch wartości, zwracają wartość logiczną (true lub false).

• == (Równość - porównuje wartości po konwersji typów)
• != (Nierówność - porównuje wartości po konwersji typów)
• === (Identyczność - porównuje wartości i typy, bez konwersji)
• !== (Nieidentyczność - porównuje wartości i typy, bez konwersji)
• > (Większe niż)
• < (Mniejsze niż)
• >= (Większe lub równe)
• <= (Mniejsze lub równe)

let num = 5;
let str = "5";

console.log(num == str);   // true (wartości są równe po konwersji str na number)
console.log(num === str);  // false (typy są różne: number vs string)

console.log(num != str);   // false
console.log(num !== str);  // true

console.log(10 > 5);   // true
console.log(10 < 5);   // false
console.log(10 >= 10); // true
console.log(10 <= 5);  // false

Zalecenie: Zawsze używaj operatorów === i !== zamiast == i !=, aby uniknąć nieoczekiwanych wyników związanych z automatyczną konwersją typów.

Operatory logiczne

Służą do łączenia wyrażeń logicznych.

• && (Logiczne AND - "i") - zwraca true, jeśli oba operandy są prawdziwe
• || (Logiczne OR - "lub") - zwraca true, jeśli przynajmniej jeden operand jest prawdziwy
• ! (Logiczne NOT - "nie") - odwraca wartość logiczną operandu

let a = true;
let b = false;

console.log(a && b); // false
console.log(a || b); // true
console.log(!a);     // false
console.log(!b);     // true

// Przykład z wartościami nie-logicznymi (wykorzystanie "truthy" i "falsy")
console.log(5 && "hello"); // "hello" (zwraca ostatnią wartość "truthy")
console.log(0 && "hello"); // 0 (zwraca pierwszą wartość "falsy")
console.log(null || "world"); // "world" (zwraca pierwszą wartość "truthy")
console.log(undefined || 0); // 0 (zwraca ostatnią wartość "falsy", jeśli obie są "falsy")

Operator warunkowy (trójargumentowy)

Skrócona forma instrukcji if...else.

warunek ? wartosc_jesli_prawda : wartosc_jesli_falsz

let wiek = 20;
let status = (wiek >= 18) ? "Pełnoletni" : "Niepełnoletni";
console.log(status); // "Pełnoletni"

Operator typeof

Zwraca typ operandu jako string (omówiony w poprzedniej lekcji).

console.log(typeof 42);        // "number"
console.log(typeof "hello");   // "string"
console.log(typeof true);      // "boolean"
console.log(typeof undefined); // "undefined"
console.log(typeof null);      // "object" (znany błąd)
console.log(typeof {});        // "object"
console.log(typeof []);        // "object"
console.log(typeof function(){}); // "function"

Kolejność wykonywania operatorów

Operatory mają określoną kolejność wykonywania (priorytet). Na przykład mnożenie i dzielenie są wykonywane przed dodawaniem i odejmowaniem. Można używać nawiasów (), aby zmienić kolejność wykonywania.

let wynik = 5 + 3 * 2; // Najpierw mnożenie: 3 * 2 = 6, potem dodawanie: 5 + 6 = 11
console.log(wynik); // 11

let wynik2 = (5 + 3) * 2; // Najpierw dodawanie w nawiasach: 5 + 3 = 8, potem mnożenie: 8 * 2 = 16
console.log(wynik2); // 16

let a = 5;
let b = 8;

let pole = a * b;
let obwod = 2 * (a + b); // Można też: 2 * a + 2 * b

console.log("Bok a:", a);
console.log("Bok b:", b);
console.log("Pole prostokąta:", pole);
console.log("Obwód prostokąta:", obwod);